ว่านหอมแดง
ว่านหอมแดง ชื่อเครื่องยาว่านหอมแดง ชื่ออื่นๆของเครื่องยา ได้จากหัวใต้ดิน ชื่อพืชที่ให้เครื่องยาว่านหอมแดง ชื่ออื่น(ของพืชที่ให้เครื่องยา)ว่านไก่แดง ว่านข้าว ว่านหมาก (เหนือ) ว่านเพลาะ (เชียงใหม่) หอมแดง(กลาง) ว่านข้าว ชื่อวิทยาศาสตร์Eleutherine palmifolia (L.) Merr. ชื่อพ้องEleutherine americana ชื่อวงศ์Iridaceae ลักษณะภายนอกของเครื่องยา:            พืชล้มลุก หัวใต้ดินรูปไข่ยาว เปลือกหุ้มหัวสีแดง ทร...

ครั่ง
ครั่ง ชื่อเครื่องยาครั่ง ชื่ออื่นๆของเครื่องยาครั่งดุ้น ครั่งดิบ, จุ้ยเก้ง (จีน) ได้จากสารที่ขับถ่ายจากแมลงครั่ง (ลักษณะเป็นยางหรือชัน) ชื่อพืชที่ให้เครื่องยา ชื่ออื่น(ของพืชที่ให้เครื่องยา) ชื่อวิทยาศาสตร์แมลงครั่ง (ชื่อวิทยาศาสตร์ Laccifera chinensis Mahdihassan) ชื่อพ้อง ชื่อวงศ์แมลงครั่ง (ชื่อวงศ์ Lacciferidae) ลักษณะภายนอกของเครื่องยา:           เป็นก้อนแข็งสีน้ำตาลแดง มีรูปร่างเป็นปมตะปุ่มตะป่ำต...

ละหุ่ง
ละหุ่ง ชื่อเครื่องยาละหุ่ง ชื่ออื่นๆของเครื่องยา ได้จากน้ำมันจากเมล็ด ชื่อพืชที่ให้เครื่องยาละหุ่ง ชื่ออื่น(ของพืชที่ให้เครื่องยา)ละหุ่งแดง (ภาคกลาง) ละหุ่งขาว มะโห่ง มะโห่งหิน (ภาคเหนือ) มะหุ่ง ชื่อวิทยาศาสตร์Ricinus communis L. ชื่อพ้อง ชื่อวงศ์Euphorbiaceae ลักษณะภายนอกของเครื่องยา:            เมล็ดทรงรี เปลือกเมล็ดสีน้ำตาลแดงประขาว หรือจุดสีน้ำตาลปนเทา เป็นลายคล้ายตัวเห็บ มีสีแตกต่างกันไปขึ้นกั...

เมื่อยขาว
เมื่อยขาว ชื่อเครื่องยาเมื่อยขาว ชื่ออื่นๆของเครื่องยามะม่วย ได้จากลำต้น เนื้อไม้ ชื่อพืชที่ให้เครื่องยาเมื่อยขาว ชื่ออื่น(ของพืชที่ให้เครื่องยา)เมื่อย(ตราด) ม่วย(เชียงราย อุบลราชธานี) มะม่วย(เชียงใหม่) แฮนม่วย(เลย) เถาเอ็น ชื่อวิทยาศาสตร์Gnetum montanum Markgr. ชื่อพ้อง ชื่อวงศ์Gnetaceae ลักษณะภายนอกของเครื่องยา:            ไม้พุ่มรอเลื้อย  ไม้เถาเนื้อแข็ง กิ่งเป็นข้อต่อกันและข้อบวมพอง เปลือกเ...

ปลาไหลเผือก
ปลาไหลเผือก ชื่อเครื่องยาปลาไหลเผือก ชื่ออื่นๆของเครื่องยา ได้จากราก ชื่อพืชที่ให้เครื่องยาปลาไหลเผือก ชื่ออื่น(ของพืชที่ให้เครื่องยา)กรุงบาดาล (สุราษฎร์ธานี); คะนาง, ชะนาง (ตราด); ตรึงบาดาล (ปัตตานี); ตุงสอ, แฮพันชั้น (ภาคเหนือ); เพียก (ภาคใต้); หยิกบ่อถองหรือหยิกไม่ถึง, เอียนด่อน (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ); ไหลเผือก (ตรัง);หมุนขึ้น ชื่อวิทยาศาสตร์Eurycoma longifolia Jack ชื่อพ้องEurycoma latifolia Ridl., Eurycoma longifolia var. cochinchinensis Pierre, Eurycoma merguen...

สมุลแว้ง
สมุลแว้ง ชื่อเครื่องยาสมุลแว้ง ชื่ออื่นๆของเครื่องยา ได้จากเปลือกต้น ชื่อพืชที่ให้เครื่องยาสมุลแว้ง ชื่ออื่น(ของพืชที่ให้เครื่องยา)เชียกใหญ่ เฉียด ฝนแสนห่า พะแว มหาปราบ โมงหอม อบเชย ขนุนมะแว้ง จวงดง แสงแวง ระแวง มหาปราบตัวผู้ ชื่อวิทยาศาสตร์Cinnamomum bejolghota (Buch.-Ham.) Sweet ชื่อพ้องCinnamomum bazania (Buch.-Ham.) Nees, Cinnamomum obtusifolium (Roxb.) Nees, Cinnamomum sikkimense Lukman., Cinnamomum van-houttei Lukman., Laurus bejolghota Buch.-Ham., Laurus obtu...

สารส้ม
สารส้ม ชื่อเครื่องยาสารส้ม ชื่ออื่นๆของเครื่องยาหินส้ม ได้จากธาตุวัตถุ ชื่อพืชที่ให้เครื่องยา ชื่ออื่น(ของพืชที่ให้เครื่องยา) ชื่อวิทยาศาสตร์ ชื่อพ้อง ชื่อวงศ์ ลักษณะภายนอกของเครื่องยา:             ผลึกก้อนใส หรือสีขาว มัวเล็กน้อย ไม่มีกลิ่น มีรสฝาดมาก หากสะตุแล้ว จะเป็นผงสีขาว (วิธีสะตุ นำสารส้มมาบดให้ละเอียด นำมาใส่หม้อดิน เอาตั้งไฟจนสารส้มละลายฟู ขาวดี จึงยกลงจากไฟ นำไปปรุงยาได้) &nbs...

ราชดัด
ราชดัด ชื่อเครื่องยาราชดัด ชื่ออื่นๆของเครื่องยา ได้จากผลแก่ ชื่อพืชที่ให้เครื่องยา ชื่ออื่น(ของพืชที่ให้เครื่องยา)ดีคน (อุบลราชธานี) กะดัด ฉะดัด(ใต้) ดีคน(กลาง) กาจับหลัก ยาแก้ฮากขม(เชียงใหม่) พญาดาบหัก(ตราด) เพี้ยฟาน(นครราชสีมา ขอนแก่น) เพียะฟาน(นครศรีธรรมราช) มะลาคา(ปัตตานี) สอยดาว(จันทบุรี) เท้ายายม่อมน้อย มะขี้เหา มะดีควาย ชื่อวิทยาศาสตร์Brucea javanica (L.) Merr. ชื่อพ้องBrucea amarissima ชื่อวงศ์Simaroubaceae ลักษณะภายนอกของเครื่องยา:  ...

กระทือ
กระทือ ชื่อเครื่องยากระทือ ชื่ออื่นๆของเครื่องยา ได้จากเหง้าแก่สด หรือแห้ง ชื่อพืชที่ให้เครื่องยากระทือ ชื่ออื่น(ของพืชที่ให้เครื่องยา)กระทือ (ภาคกลาง) กะทือป่า กะแวน กะแอน แฮวดำ (ภาคเหนือ) เปลพ้อ (กะเหรี่ยง แม่ฮ่องสอน) เฮียวข่า (ฉาน แม่ฮ่องสอน) เฮียวดำ เฮียวแดง (แม่ฮ่องสอน) ชื่อวิทยาศาสตร์Zingiber zerumbet (L.) Roscoe ex Sm. ชื่อพ้องAmomum silvestre Poir., A. spurium (J.Koenig) J.F.Gmel., A. zerumbet L., Cardamomum spurium (J.Koenig) Kuntze, Diete...